Tibet 2.0
Blijf op de hoogte en volg Emma
23 November 2019 | Nepal, Kathmandu
Tibet 2.0
Jeetje het is al weer, en nog maar een week geleden dat we in Lhasa aankwamen. (Toen ik aan dit blog begon, inmiddels is het al weer 2 weken verder). Het lijkt zoveel langer terug en zoveel korter. We hebben die week een soort spoedcursus boeddhisme en Tibet gehad van onze (hele hele goede!) gids. Zelden zo'n goede gids die zo zo goed Engels sprak gehad. Met zoveel kennis. (Voor degene die nog van plan zijn naar Tibet te gaan ik heb z'n nummer ). Ondertussen ben ik gister alweer in Kuala Lumpur aangekomen in Maleisië. Het is hier warm! Nou vroeg ik om een warm land en daar was ik wel aan toe. Had even niet verwacht dat het toch ook weer een omschakeling is voor je lichaam. Maar na 2 maanden (relatief, want Kathmandu was niet koud) koude landen is dit wel even goed. Maar eerst Tibet. Tibet was fantastisch en ik wil zeker nog eens terug, maar dan langer.
We zijn zondag vertrokken na een heel kort nachtje. Om 4.15 werden we opgepikt. Allemaal ergens anders, maar gelukkig kwam ik buiten Jos en Monique al tegen, ook uit Nederland. Even later werden we door een jeep opgepikt. Tassen op het dak en gaan. Chauffeur had er goed de vaart in en later begrepen we waarom. Het is namelijk 7 uur rijden naar de grens en hij en de gids moesten die avond nog terug. Het eerste stuk ging over asfalt, maar door de bergen, dus veel bochten en gaten in de weg. Door het donker en vroeg opstaan en de bergweggetjes was m'n buik flink in protest. Later bleek dit nog het beste stuk van de weg te zijn...
Halverwege ontbijt en daarna begon de lol pas echt. (Zie laatste foto van de weg)
De weg was letterlijk een groot gat, het was een wonder dat de auto er heel uit kwam. Zo veel hobbels en gaten en rotsen in de weg. Met af en toe direct naast een steile afgrond. We knalden allemaal alle kanten op en met regelmaat met je hoofd tegen het dak wat toch echt minstens 20 cm boven je hoofd was. De gids keek al vrij benauwd (het was een heel klein mager jong mannetje) en deze weg maakte het niet beter voor hem. Ondanks dat hij me met zijn been klem had gezet en m'n knieën vast zaten tegen de stoel voor me, vloog ik toch elke 3de hobbel bij hem op schoot. De arme jongen werd al wanhopiger en toen moesten we de grens nog over ook. Hier werd ie nog zenuwachtiger van dus wij door hem ook wel een beetje. Onze tassen zijn volledig doorzocht en daarna mochten we lopend de grens over. Daar wachtte Jimyang, onze Tibetaanse gids, op ons. Hij was ongeveer 2x zo groot en 3x zo breed als het Nepalese gidsje, wat er wel een beetje komisch uitzag. Nepalese gids had de hele dag nog niet zo opgelucht gekeken dat zijn taak volbracht was. Jimyang had dit duidelijk vaker gedaan en loodste ons vol vertrouwen door de douane. Nieuwe tijdzone, een klein stukje rijden en bij het eerste hotel. Wat een wonderbaarlijk luxe was, als je de guesthouses van de trek verwacht! Daar konden we wel aan wennen, al was het toch elke keer weer een verrassing hoe goed de hotels er uit zagen.
Die avond Tibetaans gegeten en de groep wat beter leren kennen. We zijn met 6 personen; Jos en Monique dus uit NL, Andreas uit Duitsland, Ruben uit Spanje en Richard uit Australië.
Op maandag vooral veel gereden. Onderweg een hoge pas (boven de 5000m) over die onze hoogtemeters even testte. (Wat wonderbaarlijk goed ging, niemand werd echt ziek) en Everest heel goed kunnen zien!! Heel bijzonder een week ervoor loop je nog richting base camp waarbij je heel Everest amper kan zien en een week later kun je hem zo goed zien! (Foto 2 en 3 de berg met weg er voor), je merkte nu dat we weer hoog waren dat het ook goed koud werd. Onderweg gestopt bij een meer met mooi uitzicht (Foto 1)
Dinsdag hebben we de hoogste pas van de week genomen. Met een hele ruime 5000m. Hier even rondgekeken, je hebt van die mensen die doen dit gewoon in hun t-shirtje, ik deed dit met 30 lagen aan en liep nog steeds te bibberen.
We zijn door gereden naar Shigatse. Het bekendste en mooiste in Shigatse is het klooster, het klooster van de Panchen Lama; Tashi Lhumpu. (Zo heet het klooster, niet de Panchen Lama). Dit is een van de grotere kloosters. Ook hier is flink huisgehouden tijdens de culturele revolutie. Dit is het huis van de Panchen Lama, de vorige Panchen Lama (de 10de) heeft 10 jaar gevangen gezeten tijdens de culturele revolutie. Nadat hij vrij kwam heeft hij veel kloosters herbouwd o.a dit klooster. Hij ligt hier ook begraven. Tijdens de culturele revolutie zijn de tombes waar een aantal eerdere Panchen Lama's zijn begraven verwoest. Hij heeft deze opnieuw opgezocht en nieuwe tombes gebouwd in dit klooster. Dit was nogal een klus en het belangrijkste wat hij in zijn leven gedaan heeft. 5 dagen nadat de tombes volledig af waren is hij overleden..
Het verschil tussen een tempel en een klooster is dat er in het klooster les gegeven word en in een tempel niet. Een monnik kan kiezen hier te blijven of naar een tempel te gaan.
Het was vooral heel bijzonder om hier rond te lopen en alle verhalen van Jimyang te horen. Dit was wel het Tibet waar we voor kwamen. Terug naar het hotel nog even langs wat kraampjes gelopen.
We zijn naar Gyantse gereden. Hier was wederom een mooi klooster. Jimyang heeft hier ook wederom weer heel veel uitgelegd. O.a over het begrafenis ritueel van de Tibetanen. (Even kort door de bocht; het lijk word boven op de berg aan mootjes gehakt en gevoerd aan de gieren)
Als je denkt; die Tibetanen waren toch zo vredelievend waarom dan een lijk in stukken hakken? Nou dat klinkt een stuk erger dan het is. (Bovendien voelt het lijk er niets meer van).
Ik kwam er dus gister achter dat hij waarschijnlijk 'sky burial' bedoeld en niet 'scarburough' wat wij allemaal verstonden (Nee ik was niet de enige die géén idee had wel woord hij nou zei!)
Het idee hierachter is eigenlijk wel mooi, namelijk dat je het lichaam terug geeft aan de natuur. Boeddhisten proberen in hun leven zoveel mogelijk goed te doen en te geven. En het geven van je lichaam is het laatste wat je kan doen. (Zo heeft een boeddha eens zijn lichaam gevoerd aan een tijger moeder met welpjes die aan het verhongeren waren). Nou gaat dat misschien wat ver, maar door je lichaam aan de gieren te geven kun je toch nog wat. Bovendien zijn gieren hele goede dieren vanuit boeddhistisch oogpunt; ze maken namelijk geen andere dieren dood voor hun eten, ze eten alleen de lijken op - het zijn een soort vuilnisbakken - en daarmee zijn het reine dieren omdat ze nog nooit gedood hebben. Bovendien vliegen ze heel hoog en zie je nooit een dooie gier. Dat betekend dat ze tussen de hoogste bergen dood gaan. En dan ben jij, of de stukjes van je die ze hebben opgegeten, al een stuk dichter bij 'de hemel'. En kan je sneller of beter reïncarneren. (Dit stukje was een beetje vaag maar het was goed om zo dicht mogelijk bij de hemel te zijn en zo hoog mogelijk. Bovendien mooi uitzicht! )
Ik vond het wel mooi eigenlijk, mijn lijk mogen ze ook wel dumpen op een berg ergens voor de gieren.
Er zijn trouwens speciale mensen die deze ceremonie doen. Familie kan wel kijken, maar hoeft niet zelf het lijk in stukjes te hakken. Alleen als je slager bent willen de gieren je vaak niet.
Kun je je afvragen wat ligt er dan onder de stupa's van de Panchen/Dalai Lama's, dat zijn stukjes en beetjes want de rest is met de sky burial opgegeten.
Toeristen mogen hier tegenwoordig niet meer bij zijn, omdat ze het vaak niet begrijpen en de verkeerde dingen de wereld in brengen. Dus vandaar een positief stukje over sky burials/scarburoughs!
Bij dit klooster was ook een stupa. In deze stupa zijn meer dan 1000 afbeeldingen van boeddha. (Foto 7,9 en 10). Normaal kun je niet in een stupa, deze is bijzonder en hier kun je wel in. Andreas, Richard en ik zijn er dan ook in gegaan en hebben ons best gedaan alle 1000 afbeeldingen te bekijken.
Op de terugweg naar het hotel zijn we door een oude, nog echte (wel uitgedost met camera's) Tibetaanse wijk gelopen. Dit was mooi en bijzonder. Er stonden auto's, scooters en koeien voor de deur en vooral de koeien werden graag geaaid.
Donderdag was het Lhasa dag!! (Lhasa is de hoofdstad van Tibet). In de ochtend langs een paar prachtige meren gereden. (Foto 13, 14 en 15) en nu ook de Tibetaanse mastiff (harige hond ter grote van een uit de kluiten gewassen pony) gezien. Die honden zijn gewoon zwaarder dan dat ik ben! Maar zo braaf.
De stad kwam al dichterbij en daarmee ook alle moderne gebouwen en flats. Het eerste stuk dacht je helemaal niet dat je in Lhasa was, veel te modern. Tot we het Potala palace zagen!! Woow dat was zo gaaf! En zo mooi, het stond daar gewoon boven de stad uit te staan, te laten zien dat het gewoon nog (be-)stond. Morgen gaan we hier heen en naar binnen, hier keek ik wel naar uit.
Maar eerst... momo's! (Soort dumplings) we hadden een restaurantje uitgezocht waar een stel monniken vriendelijk naar ons zwaaiden. Later bleek dit voornamelijk naar Ruben te zijn geweest, want het bleken nonnen te zijn. Ruben was onze plaatselijke rockster, Spaans, met lang haar, een baard, onder de tattoo's én en neuspiercing was hij de hit onder de Tibetanen. Allemaal wilde ze met hem op de foto, sommigen riepen zelfs I love you (dat was de vriendelijker variant van 'yak, yak!' (Door die neusring vonden ze hem een yak). Behalve trouwens de kinderen; die barsten in huilen uit als ze hem zagen. Nou kregen we van die nonnen allemaal overgebleven eten en hadden we zelf ook al een schaal met momo's naast het gewone eten besteld. Dus dat ging lekker. We hebben op 1 momo na alles opgegeten, dus die hebben we maar aan een monnik gegeven om ons karma ook een beetje op te schroeven, net zoals die nonnen
De eerste verrassing de volgende dag was dat er een kat in de ontbijtzaal was! En die wilde graag knuffelen en op schoot. Helemaal gelukkig hier.
Bij Potala palace voor de verandering maar weer eens door tig checkpoints en scans.
Jimyang vertelde dat het al heel oud is, zo'n 1500 jaar. Het is begonnen met een grot met een beeld erin. Hier is langzaam steeds meer omheen gebouwd, in verschillende stadia. Ook is het 800 jaar lang niet bewoond geweest. De grot met het beeld is er nog steeds.
Het witte gedeelte is waar vroeger de regering zat. Het rode gedeelte zijn de vertrekken van de Dalai Lama. nou mag de Dalai Lama niet meer in Tibet wonen. Hij woont nu in Noord India. Het rode gedeelte is dan ook het gedeelte waar je als bezoeker in mag. Je kan de studeer- en mediteer-kamer van de Dalai Lama zien (die totaal niet pretentieus waren, gewoon klein, bescheiden), de audiëntie-kamer en de ontvangst-kamer voor buitenlands bezoek. Hierbij zit iedereen op gelijke hoogte waardoor er niemand belangrijker is dan de ander.
Ook liggen hier een aantal Dalai Lama's onder stupa's begraven.
Het was vooral ook prachtig om de Tibetanen te zien. Zij willen eigenlijk wel 1 x in hun leven naar Potala palace (en jokhang tempel, maar die komt zo) en de winter is daar een goede tijd voor. De meeste werken namelijk op het land en in de winter is er dan tijd om op pelgrimstocht te gaan. Zij kwamen in hun eigen klederdracht, met de mooiste kleuren in rokken, maar ook met draden in het haar.
Ze doen 'kora' wat betekend een x aantal rondjes om de stupa/paleis/waar dan ook, lopen met soms een buiging tot op hun knieën en languit liggend op de grond, 2 stappen en dan weer languit op de grond. Het was heel gaaf om hier rond te lopen en van Jimyang alle verhalen te horen. Toevallig waren ze het paleis nu ook aan het verven, dit gebeurt met de hand, letterlijk wat er word een klodder verf in de handen genomen en op de muur gemikt. (De verf is op natuurlijke basis) Dit word door allemaal vrijwilligers gedaan.
Die middag zijn we naar het Jokhang klooster gegaan. Dit klooster is vooral bekend om zijn boeddha beeld. Er zijn 3 boeddha beelden gemaakt in de tijd dat boeddha nog leefde, 2500 jaar geleden. Dat hij 8 was, 12 en 25. Omdat het zijn gelijkenis is, geloven boeddhisten dat als ze dit beeld zien, ze zien hoe de echte boeddha er uit zag. Het beeld van de 8 jarige boeddha is - natuurlijk - gesloopt tijdens de culturele revolutie. Maar de 12 jarige boeddha is bespaard gebleven en staat in deze tempel. (Laatste foto is van deze tempel, niet van het boeddha beeld)
Op zaterdag moest en Monique en Jos helaas al weg, wij bleven met zijn vieren nog over. Jimyang gaf ons de keus, of het Drepung klooster, of het zomerpaleis (NorbuLinka) van de Dalai Lama bezoeken. Hij vond zelf NorbuLinka het mooist dus die keus was snel gemaakt. NorbuLinka staat in een park en het is makkelijk geloven dat dit heel mooi is in de zomer.
In 1 van de kamers is de gehele geschiedenis van Tibet op de muur geschilderd, (zie vorig blog) van het ontstaan van het boeddhisme en Tibet tot het moment dat de Dalai Lama Tibet verlaat. Verder is er niet geschilderd en verder word er ook niet geschilderd. Hier ook weer zag je de vertrekken van de Dalai Lama, kleine vertrekken met een gewoon 1 persoon bed. Wat me nog het meest trof was de klok in de hal die nog steeds stil staat op de tijd dat de Dalai Lama uit Tibet gevlucht is. Met daarbij het verhaal van Jimyang dat om heel het paleis heen duizenden Tibetanen stonden om hun leven te geven (en dit ook gedaan hebben) voor hun leider.
's Middags zijn we naar het laatste klooster gegaan; het Sera klooster. Hier debatteren de monniken normaal gesproken. Vandaag ging dit niet door. Reden onbekend. Wederom mooi klooster met veel uitleg. (Maar dat zullen jullie ondertussen ook wel een beetje zat zijn om te lezen)
Die avond zijn we nog maar een keertje momo's gaan eten in het eerste restaurantje van de eerste dag in Lhasa.
Op zondag is het tijd om terug te gaan naar Kathmandu... Andreas zou met de trein vanuit Lhasa naar China gaan en Richard, Ruben en ik met het vliegtuig naar Kathmandu.
Daniël, die Mexicaan van de trek, was ook naar Tibet maar liep een dag op ons voor. 3 x raden wie we tegen kwamen op het vliegveld! Een goed weerzien en even verhalen uitgewisseld. In Kathmandu stond Kanshha al te wachten met taxi voor Daniël (want ik was via een andere tour), maar toen hij hoorde dat ik er ook was konden we met zijn drieën mee met de taxi wat natuurlijk heel fijn en lief was. En weer welkom terug in Kathmandu! De heerlijke chaos, slechte wegen en getoeter klonk als thuiskomen.
Richard had nog geen kamer in Thamel. Ik heb hem weten te overtuigen dat Boudha veel leuker is, dus hij heeft ook een kamer in het guesthouse genomen. 's Avonds de stupa laten zien en m'n vertrouwde rondje weer gelopen.
Tja Tibet... Het was bijzonder, dat blijf ik zeggen en dat blijf ik vinden. De cultuur, de mensen, de natuur maar ook zeker de onderdrukking die je overal ziet; elk moment van de dag niet kunnen zeggen wat je denkt of je mening geven. Dan mogen we heel heel blij zijn in Nederland dat wij dat wél hebben hier. En niet een of andere vlag van een ander land boven je hoofd wappert.
Er is zoveel geschiedenis verloren gegaan hier. Terwijl deze cultuur er juist een is van compassie en verdraagzaamheid.
Nou het is weer een lap tekst geworden! Volgende keer weer een gewoon blog, tenzij jullie de 'geschiedenis les' (hè Elina! ) zo leuk vonden dan kan ik dat van andere landen ook proberen. oh in de kloosters mag je over het algemeen geen foto's maken, dus dat bespaard jullie er een paar!
Jeetje het is al weer, en nog maar een week geleden dat we in Lhasa aankwamen. (Toen ik aan dit blog begon, inmiddels is het al weer 2 weken verder). Het lijkt zoveel langer terug en zoveel korter. We hebben die week een soort spoedcursus boeddhisme en Tibet gehad van onze (hele hele goede!) gids. Zelden zo'n goede gids die zo zo goed Engels sprak gehad. Met zoveel kennis. (Voor degene die nog van plan zijn naar Tibet te gaan ik heb z'n nummer ). Ondertussen ben ik gister alweer in Kuala Lumpur aangekomen in Maleisië. Het is hier warm! Nou vroeg ik om een warm land en daar was ik wel aan toe. Had even niet verwacht dat het toch ook weer een omschakeling is voor je lichaam. Maar na 2 maanden (relatief, want Kathmandu was niet koud) koude landen is dit wel even goed. Maar eerst Tibet. Tibet was fantastisch en ik wil zeker nog eens terug, maar dan langer.
We zijn zondag vertrokken na een heel kort nachtje. Om 4.15 werden we opgepikt. Allemaal ergens anders, maar gelukkig kwam ik buiten Jos en Monique al tegen, ook uit Nederland. Even later werden we door een jeep opgepikt. Tassen op het dak en gaan. Chauffeur had er goed de vaart in en later begrepen we waarom. Het is namelijk 7 uur rijden naar de grens en hij en de gids moesten die avond nog terug. Het eerste stuk ging over asfalt, maar door de bergen, dus veel bochten en gaten in de weg. Door het donker en vroeg opstaan en de bergweggetjes was m'n buik flink in protest. Later bleek dit nog het beste stuk van de weg te zijn...
Halverwege ontbijt en daarna begon de lol pas echt. (Zie laatste foto van de weg)
De weg was letterlijk een groot gat, het was een wonder dat de auto er heel uit kwam. Zo veel hobbels en gaten en rotsen in de weg. Met af en toe direct naast een steile afgrond. We knalden allemaal alle kanten op en met regelmaat met je hoofd tegen het dak wat toch echt minstens 20 cm boven je hoofd was. De gids keek al vrij benauwd (het was een heel klein mager jong mannetje) en deze weg maakte het niet beter voor hem. Ondanks dat hij me met zijn been klem had gezet en m'n knieën vast zaten tegen de stoel voor me, vloog ik toch elke 3de hobbel bij hem op schoot. De arme jongen werd al wanhopiger en toen moesten we de grens nog over ook. Hier werd ie nog zenuwachtiger van dus wij door hem ook wel een beetje. Onze tassen zijn volledig doorzocht en daarna mochten we lopend de grens over. Daar wachtte Jimyang, onze Tibetaanse gids, op ons. Hij was ongeveer 2x zo groot en 3x zo breed als het Nepalese gidsje, wat er wel een beetje komisch uitzag. Nepalese gids had de hele dag nog niet zo opgelucht gekeken dat zijn taak volbracht was. Jimyang had dit duidelijk vaker gedaan en loodste ons vol vertrouwen door de douane. Nieuwe tijdzone, een klein stukje rijden en bij het eerste hotel. Wat een wonderbaarlijk luxe was, als je de guesthouses van de trek verwacht! Daar konden we wel aan wennen, al was het toch elke keer weer een verrassing hoe goed de hotels er uit zagen.
Die avond Tibetaans gegeten en de groep wat beter leren kennen. We zijn met 6 personen; Jos en Monique dus uit NL, Andreas uit Duitsland, Ruben uit Spanje en Richard uit Australië.
Op maandag vooral veel gereden. Onderweg een hoge pas (boven de 5000m) over die onze hoogtemeters even testte. (Wat wonderbaarlijk goed ging, niemand werd echt ziek) en Everest heel goed kunnen zien!! Heel bijzonder een week ervoor loop je nog richting base camp waarbij je heel Everest amper kan zien en een week later kun je hem zo goed zien! (Foto 2 en 3 de berg met weg er voor), je merkte nu dat we weer hoog waren dat het ook goed koud werd. Onderweg gestopt bij een meer met mooi uitzicht (Foto 1)
Dinsdag hebben we de hoogste pas van de week genomen. Met een hele ruime 5000m. Hier even rondgekeken, je hebt van die mensen die doen dit gewoon in hun t-shirtje, ik deed dit met 30 lagen aan en liep nog steeds te bibberen.
We zijn door gereden naar Shigatse. Het bekendste en mooiste in Shigatse is het klooster, het klooster van de Panchen Lama; Tashi Lhumpu. (Zo heet het klooster, niet de Panchen Lama). Dit is een van de grotere kloosters. Ook hier is flink huisgehouden tijdens de culturele revolutie. Dit is het huis van de Panchen Lama, de vorige Panchen Lama (de 10de) heeft 10 jaar gevangen gezeten tijdens de culturele revolutie. Nadat hij vrij kwam heeft hij veel kloosters herbouwd o.a dit klooster. Hij ligt hier ook begraven. Tijdens de culturele revolutie zijn de tombes waar een aantal eerdere Panchen Lama's zijn begraven verwoest. Hij heeft deze opnieuw opgezocht en nieuwe tombes gebouwd in dit klooster. Dit was nogal een klus en het belangrijkste wat hij in zijn leven gedaan heeft. 5 dagen nadat de tombes volledig af waren is hij overleden..
Het verschil tussen een tempel en een klooster is dat er in het klooster les gegeven word en in een tempel niet. Een monnik kan kiezen hier te blijven of naar een tempel te gaan.
Het was vooral heel bijzonder om hier rond te lopen en alle verhalen van Jimyang te horen. Dit was wel het Tibet waar we voor kwamen. Terug naar het hotel nog even langs wat kraampjes gelopen.
We zijn naar Gyantse gereden. Hier was wederom een mooi klooster. Jimyang heeft hier ook wederom weer heel veel uitgelegd. O.a over het begrafenis ritueel van de Tibetanen. (Even kort door de bocht; het lijk word boven op de berg aan mootjes gehakt en gevoerd aan de gieren)
Als je denkt; die Tibetanen waren toch zo vredelievend waarom dan een lijk in stukken hakken? Nou dat klinkt een stuk erger dan het is. (Bovendien voelt het lijk er niets meer van).
Ik kwam er dus gister achter dat hij waarschijnlijk 'sky burial' bedoeld en niet 'scarburough' wat wij allemaal verstonden (Nee ik was niet de enige die géén idee had wel woord hij nou zei!)
Het idee hierachter is eigenlijk wel mooi, namelijk dat je het lichaam terug geeft aan de natuur. Boeddhisten proberen in hun leven zoveel mogelijk goed te doen en te geven. En het geven van je lichaam is het laatste wat je kan doen. (Zo heeft een boeddha eens zijn lichaam gevoerd aan een tijger moeder met welpjes die aan het verhongeren waren). Nou gaat dat misschien wat ver, maar door je lichaam aan de gieren te geven kun je toch nog wat. Bovendien zijn gieren hele goede dieren vanuit boeddhistisch oogpunt; ze maken namelijk geen andere dieren dood voor hun eten, ze eten alleen de lijken op - het zijn een soort vuilnisbakken - en daarmee zijn het reine dieren omdat ze nog nooit gedood hebben. Bovendien vliegen ze heel hoog en zie je nooit een dooie gier. Dat betekend dat ze tussen de hoogste bergen dood gaan. En dan ben jij, of de stukjes van je die ze hebben opgegeten, al een stuk dichter bij 'de hemel'. En kan je sneller of beter reïncarneren. (Dit stukje was een beetje vaag maar het was goed om zo dicht mogelijk bij de hemel te zijn en zo hoog mogelijk. Bovendien mooi uitzicht! )
Ik vond het wel mooi eigenlijk, mijn lijk mogen ze ook wel dumpen op een berg ergens voor de gieren.
Er zijn trouwens speciale mensen die deze ceremonie doen. Familie kan wel kijken, maar hoeft niet zelf het lijk in stukjes te hakken. Alleen als je slager bent willen de gieren je vaak niet.
Kun je je afvragen wat ligt er dan onder de stupa's van de Panchen/Dalai Lama's, dat zijn stukjes en beetjes want de rest is met de sky burial opgegeten.
Toeristen mogen hier tegenwoordig niet meer bij zijn, omdat ze het vaak niet begrijpen en de verkeerde dingen de wereld in brengen. Dus vandaar een positief stukje over sky burials/scarburoughs!
Bij dit klooster was ook een stupa. In deze stupa zijn meer dan 1000 afbeeldingen van boeddha. (Foto 7,9 en 10). Normaal kun je niet in een stupa, deze is bijzonder en hier kun je wel in. Andreas, Richard en ik zijn er dan ook in gegaan en hebben ons best gedaan alle 1000 afbeeldingen te bekijken.
Op de terugweg naar het hotel zijn we door een oude, nog echte (wel uitgedost met camera's) Tibetaanse wijk gelopen. Dit was mooi en bijzonder. Er stonden auto's, scooters en koeien voor de deur en vooral de koeien werden graag geaaid.
Donderdag was het Lhasa dag!! (Lhasa is de hoofdstad van Tibet). In de ochtend langs een paar prachtige meren gereden. (Foto 13, 14 en 15) en nu ook de Tibetaanse mastiff (harige hond ter grote van een uit de kluiten gewassen pony) gezien. Die honden zijn gewoon zwaarder dan dat ik ben! Maar zo braaf.
De stad kwam al dichterbij en daarmee ook alle moderne gebouwen en flats. Het eerste stuk dacht je helemaal niet dat je in Lhasa was, veel te modern. Tot we het Potala palace zagen!! Woow dat was zo gaaf! En zo mooi, het stond daar gewoon boven de stad uit te staan, te laten zien dat het gewoon nog (be-)stond. Morgen gaan we hier heen en naar binnen, hier keek ik wel naar uit.
Maar eerst... momo's! (Soort dumplings) we hadden een restaurantje uitgezocht waar een stel monniken vriendelijk naar ons zwaaiden. Later bleek dit voornamelijk naar Ruben te zijn geweest, want het bleken nonnen te zijn. Ruben was onze plaatselijke rockster, Spaans, met lang haar, een baard, onder de tattoo's én en neuspiercing was hij de hit onder de Tibetanen. Allemaal wilde ze met hem op de foto, sommigen riepen zelfs I love you (dat was de vriendelijker variant van 'yak, yak!' (Door die neusring vonden ze hem een yak). Behalve trouwens de kinderen; die barsten in huilen uit als ze hem zagen. Nou kregen we van die nonnen allemaal overgebleven eten en hadden we zelf ook al een schaal met momo's naast het gewone eten besteld. Dus dat ging lekker. We hebben op 1 momo na alles opgegeten, dus die hebben we maar aan een monnik gegeven om ons karma ook een beetje op te schroeven, net zoals die nonnen
De eerste verrassing de volgende dag was dat er een kat in de ontbijtzaal was! En die wilde graag knuffelen en op schoot. Helemaal gelukkig hier.
Bij Potala palace voor de verandering maar weer eens door tig checkpoints en scans.
Jimyang vertelde dat het al heel oud is, zo'n 1500 jaar. Het is begonnen met een grot met een beeld erin. Hier is langzaam steeds meer omheen gebouwd, in verschillende stadia. Ook is het 800 jaar lang niet bewoond geweest. De grot met het beeld is er nog steeds.
Het witte gedeelte is waar vroeger de regering zat. Het rode gedeelte zijn de vertrekken van de Dalai Lama. nou mag de Dalai Lama niet meer in Tibet wonen. Hij woont nu in Noord India. Het rode gedeelte is dan ook het gedeelte waar je als bezoeker in mag. Je kan de studeer- en mediteer-kamer van de Dalai Lama zien (die totaal niet pretentieus waren, gewoon klein, bescheiden), de audiëntie-kamer en de ontvangst-kamer voor buitenlands bezoek. Hierbij zit iedereen op gelijke hoogte waardoor er niemand belangrijker is dan de ander.
Ook liggen hier een aantal Dalai Lama's onder stupa's begraven.
Het was vooral ook prachtig om de Tibetanen te zien. Zij willen eigenlijk wel 1 x in hun leven naar Potala palace (en jokhang tempel, maar die komt zo) en de winter is daar een goede tijd voor. De meeste werken namelijk op het land en in de winter is er dan tijd om op pelgrimstocht te gaan. Zij kwamen in hun eigen klederdracht, met de mooiste kleuren in rokken, maar ook met draden in het haar.
Ze doen 'kora' wat betekend een x aantal rondjes om de stupa/paleis/waar dan ook, lopen met soms een buiging tot op hun knieën en languit liggend op de grond, 2 stappen en dan weer languit op de grond. Het was heel gaaf om hier rond te lopen en van Jimyang alle verhalen te horen. Toevallig waren ze het paleis nu ook aan het verven, dit gebeurt met de hand, letterlijk wat er word een klodder verf in de handen genomen en op de muur gemikt. (De verf is op natuurlijke basis) Dit word door allemaal vrijwilligers gedaan.
Die middag zijn we naar het Jokhang klooster gegaan. Dit klooster is vooral bekend om zijn boeddha beeld. Er zijn 3 boeddha beelden gemaakt in de tijd dat boeddha nog leefde, 2500 jaar geleden. Dat hij 8 was, 12 en 25. Omdat het zijn gelijkenis is, geloven boeddhisten dat als ze dit beeld zien, ze zien hoe de echte boeddha er uit zag. Het beeld van de 8 jarige boeddha is - natuurlijk - gesloopt tijdens de culturele revolutie. Maar de 12 jarige boeddha is bespaard gebleven en staat in deze tempel. (Laatste foto is van deze tempel, niet van het boeddha beeld)
Op zaterdag moest en Monique en Jos helaas al weg, wij bleven met zijn vieren nog over. Jimyang gaf ons de keus, of het Drepung klooster, of het zomerpaleis (NorbuLinka) van de Dalai Lama bezoeken. Hij vond zelf NorbuLinka het mooist dus die keus was snel gemaakt. NorbuLinka staat in een park en het is makkelijk geloven dat dit heel mooi is in de zomer.
In 1 van de kamers is de gehele geschiedenis van Tibet op de muur geschilderd, (zie vorig blog) van het ontstaan van het boeddhisme en Tibet tot het moment dat de Dalai Lama Tibet verlaat. Verder is er niet geschilderd en verder word er ook niet geschilderd. Hier ook weer zag je de vertrekken van de Dalai Lama, kleine vertrekken met een gewoon 1 persoon bed. Wat me nog het meest trof was de klok in de hal die nog steeds stil staat op de tijd dat de Dalai Lama uit Tibet gevlucht is. Met daarbij het verhaal van Jimyang dat om heel het paleis heen duizenden Tibetanen stonden om hun leven te geven (en dit ook gedaan hebben) voor hun leider.
's Middags zijn we naar het laatste klooster gegaan; het Sera klooster. Hier debatteren de monniken normaal gesproken. Vandaag ging dit niet door. Reden onbekend. Wederom mooi klooster met veel uitleg. (Maar dat zullen jullie ondertussen ook wel een beetje zat zijn om te lezen)
Die avond zijn we nog maar een keertje momo's gaan eten in het eerste restaurantje van de eerste dag in Lhasa.
Op zondag is het tijd om terug te gaan naar Kathmandu... Andreas zou met de trein vanuit Lhasa naar China gaan en Richard, Ruben en ik met het vliegtuig naar Kathmandu.
Daniël, die Mexicaan van de trek, was ook naar Tibet maar liep een dag op ons voor. 3 x raden wie we tegen kwamen op het vliegveld! Een goed weerzien en even verhalen uitgewisseld. In Kathmandu stond Kanshha al te wachten met taxi voor Daniël (want ik was via een andere tour), maar toen hij hoorde dat ik er ook was konden we met zijn drieën mee met de taxi wat natuurlijk heel fijn en lief was. En weer welkom terug in Kathmandu! De heerlijke chaos, slechte wegen en getoeter klonk als thuiskomen.
Richard had nog geen kamer in Thamel. Ik heb hem weten te overtuigen dat Boudha veel leuker is, dus hij heeft ook een kamer in het guesthouse genomen. 's Avonds de stupa laten zien en m'n vertrouwde rondje weer gelopen.
Tja Tibet... Het was bijzonder, dat blijf ik zeggen en dat blijf ik vinden. De cultuur, de mensen, de natuur maar ook zeker de onderdrukking die je overal ziet; elk moment van de dag niet kunnen zeggen wat je denkt of je mening geven. Dan mogen we heel heel blij zijn in Nederland dat wij dat wél hebben hier. En niet een of andere vlag van een ander land boven je hoofd wappert.
Er is zoveel geschiedenis verloren gegaan hier. Terwijl deze cultuur er juist een is van compassie en verdraagzaamheid.
Nou het is weer een lap tekst geworden! Volgende keer weer een gewoon blog, tenzij jullie de 'geschiedenis les' (hè Elina! ) zo leuk vonden dan kan ik dat van andere landen ook proberen. oh in de kloosters mag je over het algemeen geen foto's maken, dus dat bespaard jullie er een paar!
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
